تحلیل و نقد سبک نقیضه ها

پایان نامه
چکیده

الملخص تحلیل و نقد أسلوب النّقائض ( جریر- الفرزدق-الأخطل ) الباحث جواد بحرینی الهجاء یعدّ فرع من فروع الأدب الغنائی و کنوع من أنواع الفنون الأدبیّه له سمات خاصّه ممّا أدّی إلی إهتمام صیاغته و قیمته الأدبیه . فنّ الهجاء یوجد فی معظم الدول فی آثارهم الأدبیه؛ لکن الآثارالأدبیه فی بعض الدول،لم تحظی باهتمام خاص و ذلک یرجع الی سیطره النقد الأخلاقی فی المجتمع. النقیضه هی فرع من فروع الهجاء التی شاعت بین شعراء العرب فی صدر الاسلام و ما بعده و اشتهر فیها الشعراء الثلاثه، جریر، والفرزدق، والأخطل، و شاع هذا النوع من الشعر فی دواوینهم بکثره. فی المعجمات اللغویه، النقائض مفردها نقیضه. والنقیضه هی قصیده یهجو فیهاشاعر، شاعر آخرفیطعن فیه و فی قومه ویفخرفیها بنفسه و بقومه. و سرعان ما ینهض له الشاعر الآخربقصیده، ینقض بها، ما جاء به الأوّل و یفسد علی الأوّل معانیه و افکاره. دراسهالعلل و الأسباب التی مرت بها النقائض من حیث العلوم الإجتماعیه المختلفه لها اهمیتها. نقائض المثلث الأموی (جریر، والفرزدق، والاخطل) تشترک فی الأسلوب مع بعضها و تختلف احیاناًفدراسه النقائض تساعدنا علی معرفه هذا الـنوع من الشعر خاصه فی نقد و تحلیل الأسلوب فی الشعر الأموی. هذا التحقیق یهدف الی الوقوف علی الاسلوب و المنهج المتبع من قبل شعراء النقائض، بحیث هذا الامریهیّیء الأرضیّه المناسبه للقاریء لمعرفه هذا النوع من الشعر،والأسباب العدیده التی اهتمّ بها الشعراء فی العصرالأموی، و أیضا للإجابه علی الأسئله التالیه : 1.ماهی الأسباب و العلل التی أدّت إلی نشوء النقائض؟ 2. هل النقائض أسلوب جدید فی الهجاء و تختلف عن الأسالیب السابقه أم لا؟ 3. هل النقائض من حیث المفردات، و المعانی، و الصّورالجمالیه تختلف عن الأهاجی السابقه؟ المنهج الذی اعتمده الباحث فی بحثه ، هو منهج متکامل یقوم علی التحلیل،والموازنه،والنقد. بعض ما توصلت إلیه الرساله مایلی: 1.العوامل الإقتصادیّه، والإجتماعیّه، والتاریخیّه، والنفسیّه،والفنیّه أدّت الی ظهور شعر النقائض فی العصر الأموی. 2.النقائض اسلوب جدید فی الهجاء و تختلف عن نظاِئرها و کان الهجاء، هجاءً شخصیّاً و کان یدور حول هتک الحرمات ، و فی الجاهلیّه کان یتمحور حول الأنساب و الأحساب و الأیام، و فی الإسلام کان یدور حول دین ، و هدایه الناس و المجتمع. غایه النّقائض الجاهلیّه کانت غالباً، اشتفاء النّفس الغاضبه، و افتخاراً بالشعر، و بعث الخوف و الرّهبه فی النّفوس . 3. النـّقائض من حیث المفردات، والمعانی، والصور الخیالیّه، تختلف عن الأهاجی فی العصور السابقه. 1- من حیث المفردات، لوحظ أنّ الشّعراء خصوصاً عند جریر والفرزدق، یستعیران لنفسیهما صفات الأسد، والحیّه، والفحل، والبازیّ، فی حین یستعیران للخصم صفات الحمیر، والقرود، والنّعام، والقطا. و أیضاً وجدنا أنّ الفرزدق یکثر من ألفاظ الشّمس، والنجوم، والبدر، فی حین قلّت تلک المفردات عند جریر، و کان الأخطل دون هولاء،وکان یستعیرمن الطبیعه الجامده المفردات الجدیده، مثل خفَّ،واستُبدَّ، وضُمِّنَتها فی وصف الخمر. 2- من حیث المعانی، تفشیّ معانی الفحش والإبتذال والسفاهه، بحیث تشمئزّ النّفوس عند سماعها. و کان کلّ شاعر یرمی بها نساء الشّاعر الآخر، دون أیّ إعتبار دینیّ أو خلقیّ. فنری الفرزدق یفخر بنفسه وبقومه، و ینسج لنفسه مظاهر الدّین الإسلامیّ و قیمه. فی حین نری جریراً یعمل علی نقض هذه الصّوره، و یکشف عن کذب الفرزدق فی جمیع دعاویه، علی صعید التـّمسّک بالدّین و الأخطل یفخر بأیّام لیست له. و کانت غالباً هذه المعانی، خالیه عن الصّحه مثل ما قال جریر فی حق جعثن بغیر حق، والکلام الفارغ الذی قاله الفرزدق بأمٍ جریر. و أیضاً لاحظنا إستعمال جریر للمعانی القرآنیّه و أسالیبه کان اکثر من غریمیه، لأنّه کان یناقض الأخطل النـّصرانیّ، فألـَمَّ بالقرآن. 3- فی سیاق الصّور، لوحظ أنّ الأخطل کیف یعیّر قوم جریر بالبخل،ویصوّرهم بالصّوره السّاخرهالمضحکه، فیجعل منهم أضحوکه. و أیضاً شوهد أنماطاً من الصّور عند جریر والفرزدق.کالصّوره السّاخره التی یصوّرها الفرزدق فی ذمّ والد جریر وهو یجری وراء الحمیر أو یرعی الأغنام، و فی المقابل یجیب جریر علی الفرزدق و یصوّره بأنّه قین وابن القین والحاح جریر علی هذه الصوره، فی اعتماد السّخریّه و ابتکارالصّور فی معنی واحد لکن بصور مختلفه. عند الفرزدق، والصّور الهجائیّه عندکلّ من هولاء الفحول الثلاثه. وکلّ هذه الصّور کانت حسیّه واقعیّه. الکلمات الدلیلیه : الهجاء،النقیضه،الأسلوب، جریر،الفرزدق، الاخطل.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی نسخ خطی لطایف نفیسیه و نقد و تحلیل سبک شناسی آن ها

لطایف نفیسیه کتابی در مناقب اویس­بن­عامر مرادی، ملقب به اویس قرنی، اثر احمد بن­ محمود اویسی، از جمله متون صوفیانه در قرن دوازدهم هجری قمری است که به نثری بینابین نگارش یافته و علاوه بر شرح حال، مدح و مناقب اویس قرنی، به سبب سادگی و ایجاز، مباحث عرفانی عمیقی را در خود گنجانده است. مؤلف این اثر را، در ۱۱۵۶ق، به نثر آمیخته به نظم در یک دیباچه، ۲5 لطیفه و یک خاتمه تدوین کرده است. تاریخ تألیف آن را ...

متن کامل

نقد و تحلیل سبک شناسی کشف الحقایق عزیز نسفی

در این جستار کوشش می شود ویژگی­های سبکی کشف­الحقایق – به عنوان یکی از برجسته‌ترین آثار نثر عرفانی-  بررسی و با غور در سطوح زبانی، نحوی و زیبایی‌شناسی، سیمای روشنی از این کتاب ارائه شود. شکی نیست که واکاوی هر اثر، جهت شناخت دقیق آن، راهگشای درک زمانۀ تألیف آن اثر و دست­یابی به شاخصه‌های فکری مؤلّف است. گمان می رود در سطح زبانیِ کشف­الحقایق خصلت‌های آوایی، واژگانی و نحوی، مشخص و سادگی باشد. در سطح ...

متن کامل

نقیضه و پارودی

  اصطلاح نقیضه یکی از فنون عمده طنز، در ادبیات فارسی معادل پارودی در ادبیات غرب قرار گرفته است؛ اما از بسیاری جهات با آن تفاوت دارد. در ادبیات فارسی همه مقوله‌های پارودی، بورلسک، تراوستی و... زیر عنوان نقیضه جای می‌گیرند و نقیضه به تنهایی بار تمامی این اصطلاحات را به دوش می‌کشد. نوشتار حاضر ضمن بررسی انواع اصطلاحات مربوط به حوزه نقیضه، به مشخص‌کردن این تفاوت‌ها پرداخته و ضمن به‌کارگیری اصطلاح ن...

متن کامل

تحلیل روایی دگرگونی ارزش ها، هویت ها و سبک های زندگی در سینمای بعد از انقلاب

تامل جامعه شناختی در روایت های سینمایی تحولات اجتماعی، در سه بعد ارزش ها، هویت ها و سبک های زندگی، در ایران پس از انقلاب دغدغه محوری این پژوهش است. چارچوب مفهومی پژوهش نخست موضع آن را درباره تعامل اثر هنری و جامعه تبیین می کند و سپس مضامین میانجی تحقیق، یعنی تحول ارزش ها و هویت ها و سبک های زندگی را مفهوم پردازی می کند. روش شناسی تحقیق، کیفی است: نخست با بکارگیری روش «تحلیل روایت نشانه شناختی»،...

متن کامل

تفکر نقادانه؛ تحلیل و نقد تعریف ها

سنجشگرانه اندیشی (تفکر نقادانه)، عنوان شیوه ای از اندیشیدن، و نیز دانشی است که محصولِ دغدغه های دیوئی در زمینۀ فلسفۀ آموزش و پرورش است؛ دانشی که، به ادعای برخی در مسیر تبدیل شدن به یک «رشته» است. با این حال، دیدگاه های صاحبنظران دربارۀ چیستی سنجشگرانه اندیشی متفاوت است. در این مقاله، با تحلیل و نقد دیدگاه های برخی از صاحبنظران شناخته شده ترِ سنجشگرانه اندیشی نشان داده ایم که آن ها عموماً این انگاش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023